Oświetlenie i wentylacja poddasza

2020-02-06 08:51:08

W modernizowanych strychach zwykle nie ma okien, które można by wykorzystać do oświetlenia pomieszczeń mieszkalnych. A przecież są to podstawowe elementy budynku mające znaczny wpływ na jego wygląd zewnętrzny i charakter oraz funkcjonalność projektowanych wnętrz. Okna stanowią największą ozdobę domu i dlatego warto zastosować najlepsze na jakie można sobie pozwolić.

Jak efektywnie doświetlić poddasze?

Poza tym okna są elementami budowlanymi, powodującymi znaczne straty energii cieplnej. Z tego względu obecnie muszą spełniać wyższe wymagania dotyczące izolacyjności termicznej: U≤1,8 W/(m²•K) w I, II i III strefie klimatycznej oraz U≤1,7 W/(m²•K) w IV i V strefie klimatycznej. Oczywiście najlepszym rozwiązaniem jest zastosowanie stolarki spełniającej wymagania energooszczędności o współczynniku U≤1,0 W/(m²•K).

Balkon w połaci dachu? Czemu nie, dostępne są przecież specjalne okna połaciowe umożliwiające zrealizowanie tego zadania. Niestety ich mankamentem jest wysoka cena (Velux)

Okna w ścianach zewnętrznych - często szczytowych, należą do najtańszych i najkorzystniejszych rozwiązań zwłaszcza w niewielkich budynkach. Przede wszystkim są najbardziej uniwersalne, dostępne w bardzo bogatej gamie rozmiarów, kolorów, rodzajów wykończenia itd. Łatwo je zamontować, uszczelnić, a także umyć.

Okna na poddaszu usytuowane w ścianach szczytowych zwykle są najlepszym rozwiązaniem zarówno pod względem wykonawczym, architektonicznym, jak i funkcjonalnym. Fot. budujemydom.pl

Dzięki parapetowi usytuowanemu na standardowej wysokości 85-90 cm, pod oknem możliwe jest ustawienie biurka lub stołu, poza tym zapewniają dobry widok i możliwość zawieszenia tradycyjnych zasłon, firanek.

Do właściwego oświetlenia pokoju wystarczy tylko jedno okno o wymiarach stanowiących 1/6-1/8 jego powierzchni (w pomieszczeniach o dużej "głębokość" lepsze są okna wąskie i wysokie albo drzwi balkonowe). Jedynym mankamentem okien w ścianach zewnętrznych jest zwykle konieczność wykonania nadproża w istniejącej ścianie.

Lukarny są efektowne i przez to często preferowane przez architektów, ale jednocześnie najtrudniejsze do wykonania i czasami niezbyt dobrze spełniające swoją rolę (niedostatecznie oświetlają wnętrze). Fot. IKO

Okna w lukarnach - to z kolei rozwiązanie najdroższe i najbardziej skomplikowane pod względem technicznym, oznaczające poważną ingerencję w konstrukcję więźby dachowej. To rodzaj nadbudówki na dachu z pionową ścianą czołową, w której osadzone są typowe okna. Warto je stosować w budynkach o charakterystycznej architekturze nawiązującej do budownictwa regionalnego lub w dachach o stosunkowo niewielkim kącie nachylenia połaci około 30-40º (zamiast podwyższania ścianek kolankowych).

Przy szerokości lukarny dwa razy większej od zamontowanego okna całe wnętrze bardzo zyskuje na funkcjonalności w wyniku równomiernego oświetlenia oraz zwiększenia "wysokości stania" na znacznej powierzchni.

Jedno lub dwa okna połaciowe często są niewystarczające do właściwego oświetlenia pomieszczeń mieszkalnych - zwłaszcza w dachach o niewielkim nachyleniu. Fot. Okpol

Okna połaciowe - są chętnie stosowane, ponieważ przy ich montażu nie potrzeba przerabiać więźby dachowej. Okna te dobrze oświetlają pomieszczenia, gdy kąt nachylenia połaci dachu jest duży (powyżej 50º) lub są umieszczone bardzo wysoko np. pod kalenicą - wtedy mogą być małe (1/10-1/12 powierzchni pomieszczenia, np. łazienki, garderoby). Warto jednak pamiętać, że typowe okno o szerokości 80 cm umieszczone na zalecanej wysokości 85-115 cm nad posadzką z górną krawędzią na wysokości 185-205 cm zwykle nie jest wystarczające do oświetlenia nawet niewielkiej sypialni.

Z tego względu zaleca się stosowanie przynajmniej dwóch lub więcej okien połaciowych w jednym pomieszczeniu, ewentualnie okien kolankowych, balkonowych. Wtedy jednak znacząco wzrastają koszty stolarki, ryzyko przegrzania pomieszczeń w okresie letnim (konieczne dodatkowe zabezpieczenia przed promieniowaniem słonecznym) oraz straty ciepła w okresie zimowym.

Na dodatek duże opady śniegu mogą powodować okresowe pozbawienie pomieszczeń dostępu do światła dziennego. Trzeba też zdawać sobie sprawę, że usytuowanie dolnej krawędzi okien powyżej 110 cm nad posadzką sprawia, że nawet dorośli niewiele mogą przez nie zobaczyć.

Świetliki dachowe - typu Sun tunel są rzadko stosowane, głównie z powodu stosunkowo wysokiej ceny. Ale jest to doskonałe rozwiązanie do oświetlenia niewielkich pomieszczeń, w których nie jest konieczne otwieranie okien (garderoby, korytarze).

Świetnie sprawdzają się w stropodachach o grubości dochodzącej do 2 m, ponieważ elastyczny rękaw odbijający światło (o średnicy 20 lub 30 cm) może omijać elementy konstrukcyjne. Funkcjonalność urządzenia podnosi zainstalowany w suficie raster rozpraszający światło (eliminuje efekt studni) oraz oświetlenie wewnętrzne wieczorem zamieniające świetlik w plafon sufitowy.

Wentylacja pomieszczeń na poddaszu

Obowiązujące przepisy wymagają, aby wszystkie pomieszczenia usytuowane na poddaszu były wentylowane (nie tylko łazienki, garderoby, ale i pokoje mieszkalne). To właściwie wyklucza stosowanie wentylacji grawitacyjnej, w której efektywna długość przewodów nie może być mniejsza od 2 m (od wlotu do wylotu - ważne zwłaszcza w budynkach o niewielkim nachyleniu połaci dachowych).

Adaptując poddasze na mieszkanie, warto zainwestować w instalację wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła, czyli z rekuperatorem - najlepiej o sprawności powyżej 75%. Dzięki temu koszty ogrzewania nowych pomieszczeń mogą być znacznie zredukowane.

To ważne, ponieważ istniejące urządzenia grzewcze mogą być niewystarczające do ogrzania dodatkowej kubatury, która po adaptacji poddasza często wzrasta o ponad 50%.

opr.: Tadeusz Lipski
zdjęcie wprowadzające: Okpol

Komentarze