Jak doświetlić poddasze? Lukarnami, oknami połaciowymi a może świetlikami dachowymi?

Oczywiście najtańsze jest osadzenie dobrych okien w ścianach zewnętrznych.

• Są tanie i powszechnie dostępne, w bardzo dużej gamie rozmiarów, kolorów, ­rodzajów wykończenia itd.
  

  Okna w ścianie szczytowej to rozwiązanie najtańsze, najbardziej typowe, do którego wszyscy jesteśmy przyzwyczajeni. (fot. Martens)

• Dzięki pionowemu ustawieniu praktycznie nie ma groźby jakichkolwiek przecieków, poza tym nie brudzą się zbyt szybko i łatwo je umyć.
• Ich montaż jest łatwy i właściwie nikomu nie sprawia kłopotów.
• Parapet znajduje się na standardowej wysokości 85-90 cm nad podłogą co umożliwia ustawienie biurka lub stołu, a także swobodę oglądania "świata" za oknem, a nie tylko nieba.
• Możliwe jest tradycyjne wykończenie okna przez zawieszenie firanek, zasłon lub typowych rolet.

Z kolei budowa lukarny to najdroższa i najbardziej skomplikowana metoda doświetlenia poddasza, ponieważ zwykle wiąże się z poważną przeróbką konstrukcji więźby dachowej. Jednak warto je stosować zwłaszcza w domach z ­dachami wielospadowymi o stosunkowo niewielkim kącie nachylenia około 30-40º.

Po prostu przy dużej szerokości lukarny znacznie powiększa się przestrzeń o wysokości stania, czyli funkcjonalność wnętrza. Poza tym pomieszczenie jest dość równomiernie doświetlone. Dzięki usytuowaniu okna w pionie rozwiązanie to zachowuje wiele zalet typowych dla stolarki osadzonej w ścianach zewnętrznych.

Lukarna to konstrukcja pozwalająca w atrakcyjny sposób oświetlić poddasze, ale pod warunkiem, że jest bardzo szeroka. (fot. Schuco, Fels-Werke)

Najmniej kłopotów związanych z montażem jest przy oknach połaciowych. Może właśnie z tego względu, tak wielu inwestorów nie wyobraża sobie poddasza bez tego rodzaju stolarki. Jednak ­należy zdawać sobie sprawę, że i to rozwiązanie niepozbawione jest wad.

Okna te dobrze oświetlają pomieszczenia, gdy kąt nachylenia połaci dachu jest duży (powyżej 50º) lub są umieszczone bardzo wysoko np. pod kalenicą. Jednak pojedyncze okno (zwykle o szerokości 80 cm) najczęściej nie jest wystarczające do oświetlenia nawet niewielkiej sypialni. Jest to szczególnie zauważalne i uciążliwe w dachach o niewielkim kącie nachylenia. Dlatego niemal normą jest stosowanie przynajmniej dwóch, a często czterech okien ­połaciowych w jednym pomieszczeniu.

Okna połaciowe dobrze oświetlają wnętrze i są atrakcyjne ale tylko wtedy, kiedy jest ich dużo, a to powoduje, że rozwiązanie to jest kosztowne. (fotografie od lewej: Fakro, Velux)

Świetliki dachowe to niedoceniane i dość rzadko stosowane rozwiązanie. Główną ich wadą jest dość wysoka cena. Jednak znakomicie nadają się do oświetlenia niewielkich pomieszczeń takich jak łazienki, garderoby, czy korytarze, w których otwieranie okien nie jest konieczne.

Dlatego warto pamiętać, że nowoczesne ­świetliki o średnicy zaledwie 25-35 cm z powodzeniem zastępują okna połaciowe. Na dodatek, dzięki elastycznemu kanałowi wykonanemu z materiału, który doskonale odbija światło można je instalować w stropodachach o grubości dochodzącej do 2 m. Przy tym zainstalowany w suficie raster rozpraszający światło sprawia, że nie ma efektu studni.

Zasady doboru okien na poddaszu:

• Do zapewnienia dostatecznej ilości światła w pomieszczeniu wystarczy okno w ścianie szczytowej lub lukarnie o powierzchni 1/6-1/8 powierzchni pokoju.
• Szerokość okna powinna być zbliżona do połowy szerokości ściany szczytowej.
• W celu równomiernego oświetlenia pomieszczenia, ściana czołowa lukarny powinna być około 2 razy szersza od zamontowanego w niej okna.
• Okna wąskie i wysokie, jak np. drzwi balkonowe są wskazane do doświetlania pomieszczeń o dużej "głębokości".
• W zależności od przeznaczenia pomieszczenia parapety okien powinny znajdować się na wysokości 55-105 cm nad posadzką, natomiast nadproża na wysokości 205-245 cm.
• Powierzchnia okien połaciowych umieszczonych centralnie i na dużej wysokości może wynosić zaledwie 1/10-1/12 powierzchni pomieszczenia (np. w łazienkach, garderobach itp.).
• Do prawidłowego oświetlenia nawet niewielkiego pokoju na poddaszu zwykle konieczne jest stosowanie co najmniej  dwóch (często trzech, czterech) okien połaciowych.
• Dolną krawędź okna połaciowego zaleca się umieścić na wysokości 85-115 cm nad ­posadzką, a górną na wysokości 185-205 cm.
• W celu równomiernego oświetlenia pomieszczenia oknami połaciowymi, ich dolne ościeża powinny być pionowe, a górne poziome.

opr.: Redakcja
zdjęcie wprowadzające: Rigips